ФРАНЦУЗ ҚАХРАМОНЛИК ЭПОСЛАРИНИНГ ЗАМОНАВИЙ ТАЛҚИНИ

Францияда ўзбек адабиётини ўрганиш, таҳлил ва таржима қилиш жараёни анча илгари бошланган эди. Жумладан, Франция қироли Людовик ХIV (1638-1713) ва унинг бош вазири Колбер (1619-1683) даврида Шарқ мамлакатлари тарихи ва адабиётини ўрганиш, Марказий Осиёга тегишли нодир қўлёзмаларни йиғиш бўйича муайян ишлар олиб борилган. Масалан, Колбер ташаббуси билан Сорбонна университетини тамомлаган иқтидорли ёш олимлар Шарқ мамлакатларига турли мақсадларда сафарга йўлланганлар. Шундай олимлардан бири Бартоломе д’Ербело Париждан Истамбулга қадар бўлган мамлакатлардаги кутубхоналардан, якка шахслардан бир қанча араб, форс ва туркий тилларда битилган нодир китобларни сотиб олиб, уларни Колбер кутубхонасига тортиқ қилган. Узоқ йиллар бу кутубхонада ишлаган д’Ербело юқоридаги манбаларни ўрганиб, ўзининг машҳур “Шарқ кутубхонаси” (“La Bibliotheque orientale”, 1697) қомусини яратган. Д’Ербелонинг бу қомуси эълон қилингач, унда келтирилган манбаларга асосланиб Ғарб шарқшунослари IХ-XII аср ислом цивилизацияси, Темурийлар даври илму фани ва адабиётини изчил ўргана бошладилар.