ЎЗБЕК ТИЛИДА ВЕРТИКАЛ ЙЎНАЛИШЛИ ТУБ ҲАРАКАТ ФЕЪЛЛАРИ ПОЛИСЕМИЯСИ

Феъл, унинг семантик мундарижаси, гапдаги тутган ўрни жаҳон тилшунослик фани, хусусан, туркий филологияда доимий тадқиқот манбаи бўлиб келган. Феълни лексик-синтактик, морфологик, семантик жиҳатдан таснифлаш туркологияда ХХ асрнинг бошлариданоқ жадал суръатли жараёнга айланди. Феълни ҳар томонлама чуқур ўрганиш фанда изчилликни келтириб чиқардики, мазкур тадқиқотимизнинг мавзуси ҳам ана шу узвийликнинг мевасидир.Вертикал йўналишли ҳаракат – туб ҳаракат феълларини ҳаракат феъллари гуруҳидан ажратиб олиб таснифлаш яқин йилларнинг маҳсулидир. Лекин бу таснифларда (тадқиқотимизда бу хусусда батафсил тўхтаб ўтганмиз) туб ва ясама феъллар аксар ҳолларда қориштириб юборилганлиги, вертикал йўналишли феълларнинг дифференциацияси ҳам у қадар аниқ эмаслиги кузатилади. Бизнинг тадқиқотмиз эса ана шу чалкашликларга муносабат билдирган ҳолда, вертикал йўналишли туб ҳаракат феълларининг аниқ таснифи ҳамда уларда кузатиладиган лексик ҳамда фразеологик полисемияни текширишга бағишланганлиги билан аҳамиятлидир. Шунингдек, мазкур тадқиқотимизда вертикал йўналишли туб ҳаракат феъллари полисемиясини диахрон планда ўрганиш ҳам фан учун ниҳоятда муҳимлигини аниқладик.